Usługa rozwoju społeczności energetycznej polega na wsparciu w procesie analizy, działań przedinwestycyjnych i inwestycyjnych. Usługa adresowana jest głównie do podmiotów (JST) zainteresowanych utworzeniem spółdzielni energetycznych. Możliwe jest także wsparcie rozwoju innych form społeczności energetycznych np. klastrów.
Jak założyć spółdzielnię energetyczną?
Spółdzielnia energetyczna to obecnie jedyna forma społeczności energetycznej, która może funkcjonować na rynku energetycznym. Spółdzielnia energetyczna może powstać dzięki współpracy trzech podmiotów: gminy, podmiotów rynku energii oraz firmy Prometheus Energy. Zakres współpracy oraz spodziewane korzyści, które z niej wynikają, zostały schematycznie pokazane na poniższym rysunku.
Zakłada się, że Gmina wskaże PPE odbiorców w ramach spółdzielni (PPE dla wariantu początkowego oraz docelowego). Korzyści, które zostaną uzyskane z tej współpracy można je określić krótko jako zapewnienie zielonej energii dla gminy i uzyskanie niezależności energetycznej.
Podmioty runku energii (system energetyczny) dostarczają sieć dystrybucyjną oraz zapewnia energię w godzinach jej niedoboru. Korzyści, które odnoszą to lokalne bilansowanie, zwiększenie udziału zielonej energii w miksie energetycznym oraz lepsza, w porównaniu do modelu prosumenckiego, stabilizacja sieci.
Firma Prometheus Energy odpowiada za działania eksperckie związane z rozwojem spółdzielni i wdrożeniem źródeł oraz za obsługę spółdzielni. Korzyści to możliwość użycia nadwyżek energii do produkcji zielonego wodoru (za cenę ustalona w spółdzielni) oraz wsparcie zielonej transformacji w wielu regionach kraju.
Etapy rozwoju spółdzielni
Rozwój spółdzielnie energetycznej jest procesem długotrwałym, ponieważ z reguły wiąże się budową źródeł OZE dużej mocy. Proces został schematycznie przedstawiony na Rysunek 6.
W procesie rozwoju wyróżniono cztery grupy działań. Pierwsza grupa to analiza i powołanie spółdzielni, kolejna grupa to działania przedinwestycyjne, których celem jest stworzenie projektów źródeł (ew. innej infrastruktury energetycznej) oraz uzyskanie odpowiednich pozwoleń. Działania inwestycyjne to faktyczna budowa źródeł. Następnie uruchamiana jest spółdzielnia w pełnej skali, określonej na etapie analizy. Po uruchomieniu spółdzielni mogą nastąpić działania stabilizacyjne we współpracy z Prometheus Energy, których celem jest zagospodarowanie godzinowych nadwyżek energii.
Poniżej zaprezentowano bardziej szczegółową charakterystykę działań wraz z oszacowaniem ich czasu trwania oraz potencjalnymi metodami finansowania.
Analiza (1-2 miesiące)
Celem etapu analizy jest określenie optymalnej strategii rozwoju spółdzielni energetycznej, czyli określenie charakterystyki docelowego zapotrzebowania na energię oraz dobór docelowych OZE, które pozwolą na zbilansowanie tego zapotrzebowania.
Pierwszym krokiem analizy jest określenie rocznego zapotrzebowania na energię z rozdzielczością godzinową (ustalenie profilu energii) dla obiektów, które mają wejść w skład spółdzielni. Analiza ta jest prowadzona na podstawie danych z faktur za energię za lata ubiegłe i uzyskanego na ich podstawie rocznego zużycia energii dla każdego z obiektów. Zużycie uzyskane z faktur rozkładane jest na poszczególne godziny w roku w oparciu o typ obiektu i statystyczny, godzinowy profil energii dla takiego typu (np. oświetlenie, oczyszczalnia ścieków, SUW, szkoła, oświetlenie uliczne). Po ustaleniu rocznego, indywidulnego profilu dla każdego z obiektów wyznaczany jest profil sumaryczny. Dla takiego sumarycznego profilu zużycia dla całej spółdzielni, w oparciu o wiedzę n/t możliwości realizacji źródeł na danym terenie (dostępność działek z przeznaczeniem na OZE w MPZP) oraz dane wysokorozdzielczej, numerycznej prognozy pogody za lata ubiegłe określany jest optymalny zestaw źródeł OZE (np. 1 MW PV) i szacowany jest wynikowy koszt za kWh energię, uwzględniający koszt wybudowania źródła i jego amortyzację (w tym koszty finansowe). Wyniki analizy przedstawiane są w szczegółowym raporcie w formie dokumentu.
Kolejny krok analizy to określenie możliwości powołania spółdzielni w oparciu o już istniejące źródła OZE, które są własnością potencjalnych członków spółdzielni. Zgodnie z prawem spółdzielnia energetyczna może zostać założona, jeżeli w skład jej wchodzą źródła, które pokrywają 70% zapotrzebowania rocznego na energię dla wszystkich PPE, które wchodzą w skład takiej spółdzielni. Zatem w celu powołania spółdzielni konieczne jest przeanalizowanie jakie źródła i jakie PPE mogą ją zainicjować. Powołanie spółdzielni w wersji początkowej ma szczególne znaczenie dla możliwości ubiegania się o preferencyjne finansowanie dla jej dalszego rozwoju. Rekomendacje w zakresie powołana spółdzielni i jej składu początkowego w sensie źródeł oraz członków stanowią kolejny element raportu analitycznego.
Ostatni element etapu analizy stanowi przygotowanie dokumentów założycielskich, przeprowadzenie procesu powołania spółdzielni i jej rejestracji w KRS oraz KOWR oraz zawarcie umowy ze sprzedawcą o obsługę spółdzielni. Etap ten bazuje na uzyskanych uprzednio wynikach analizy (określenie początkowego zestawu PPE i źródeł). W tym celu przygotowane jest Statut Spółdzielni Energetycznej, projekty uchwał niezbędnych do powołania spółdzielni energetycznej oraz przeprowadzone zostaje Zgromadzenie Założycielskie. Następnie przygotowywany jest wniosek o wpis spółdzielni energetycznej do Krajowego Rejestru Sądowego oraz wniosek o zamieszczenie danych w wykazie spółdzielni energetycznych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Po uzyskaniu wskazanych wpisów zawierane są odpowiednie umowy ze sprzedawcą i OSD oraz wykonywane są zgłoszenia do organów podatkowych.
Etap analizy może zostać rozszerzony o pozyskanie finansowania na działania przedinwestycyjne związane z budową źródeł OZE wskazanych w analizie dla wariantu docelowego spółdzielni. Finansowanie może zostać pozyskane z użyciem istniejących programów dofinansowania rozwoju spółdzielni np. Inwestycja B2.2.2 Instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne Część A (wsparcie przedinwestycyjne). W ramach rozszerzonej, usługi zostanie przygotowana odpowiednia dokumentacja (biznesplany, strategia rozwoju) i złożony wniosek o dofinansowanie.
Działania przedinwestycyjne (1-2 lata)
Działania przedinwestycyjne realizowane są w oparciu o wyniki analizy i mają na celu przygotowanie inwestycji w docelowe OZE (Odnawialne Źródła Energii) dla spółdzielni oraz umożliwić jej funkcjonowanie w wersji początkowej do czasu uruchomienia tych źródeł. Działania te można podzielić na kilka grup, które mogą być realizowane równolegle.
Przygotowanie projektów, uzyskanie warunków, przyłączy i pozwoleń
Grupa obejmuje wszelkie działania niezbędne do rozpoczęcia inwestycji w zakresie budowy OZE. Działania przedstawiono w kolejności odpowiadającej ich logicznemu następstwu:
- Pomoc w pozyskaniu terenu dla inwestycji (negocjacja warunków dzierżawy działek, przygotowanie umów).
- Opracowanie dokumentacji (karta informacyjna przedsięwzięcia lub raport środowiskowy, projekt zagospodarowania terenu, wniosek o wydanie decyzji) niezbędnej do uzyskania decyzji o warunkach zabudowy dla budowy OZE oraz uzyskanie takiej decyzji.
- Opracowanie dokumentacji (projekt zagospodarowania terenu, wypis z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, charakterystyka urządzeń i instalacji przyłączanych do sieci pod kątem parametrów technicznych) i wniosku do OSD w celu wydania warunków przyłączeniowych dla inwestycji polegającej na budowie OZE oraz uzyskanie takich warunków.
- Opracowanie dokumentacji (projekt techniczny, projekt budowlany) i wniosku o wydanie pozwolenia na budowę przyłącza energetycznego obsługującego odbiór energii z planowanego źródła oraz uzyskanie takiego pozwolenia.
- Opracowanie dokumentacji (dokumentacja geodezyjna, dokumentacja geologiczna, projekt budowlany, projekt techniczny) niezbędnej do złożenia wniosku o wydanie pozwolenia na budowę OZE oraz uzyskanie takiego pozwolenia.
Instalacja liczników dla etapu początkowego (opcjonalne)
Z względu na konieczność funkcjonowania spółdzielni w wariancie początkowym tj. umożliwienie prowadzenia rozliczeń w czasie rzeczywistym pomiędzy jej członkami oraz walidację danych pomiarowych otrzymywanych z opóźnieniem od sprzedawcy, zalecana jest instalacja liczników przekazujących dane w czasie rzeczywistym do systemu zarządzania energią dla obiektów wchodzących w skład spółdzielni. Liczniki instalowane są w dodatkowych szafkach za licznikiem rozliczeniowym OSD, mierzą przepływ energii na przyłączu i łączą się z systemem zarządzania energią za pomocą sieci GSM i wbudowanych w nie modemów (koszt przekazywania danych wliczony jest w opłatę za system zarządzania energią). Dodatkową cechą liczników jest możliwość sterowania odbiorami podłączonymi do nich za pomocą interfejsów cyfrowych (np. załączanie odbiorów energochłonnych, gdy są nadwyżki energii w bilansie spółdzielni).
Jak wspomniano, jest to działanie opcjonalne, ponieważ po podpisaniu umowy z spółdzielnią, sprzedawca ma obowiązek przekazywania godzinowych profili zużycia i produkcji energii dla PPE członków spółdzielni, jednak dane te są przekazywane na koniec okresu rozliczeniowego (np. co dwa miesiące), co uniemożliwia bieżące zarządzanie energią i monitorowanie działania spółdzielni.
Wdrożenie oprogramowania do zarządzania energią dla etapu początkowego (opcjonalne)
W celu monitorowania działania spółdzielni, zarządzania energią w oparciu o dane pomiarowe oraz prowadzenie rozliczeń konieczne jest wdrożenie oprogramowania do zarządzania energią. Oprogramowanie działa w formie usługi chmurowej, a opłata za jego użytkowanie jest proporcjonalna do liczby PPE wchodzących w skład spółdzielń. W przypadku, gdy zostały zainstalowana dodatkowe liczniki zintegrowane z systemem zarządzania pozwala on m.in. na:
- Monitorowanie w czasie rzeczywistym przepływów energii pomiędzy członkami spółdzielni i rejestrację tych przepływów oraz przechowywanie ich w okresie 7 lat,
- Wyznaczanie bilansu spółdzielni i jego rejestracja na podstawie danych z liczników,
- Predykcja zużycia i produkcji dla członków spółdzielni oraz predykcja bilansu energii dla spółdzielni w oparciu o cyfrowy model pogody,
- Udostępnienie danych cyfrowego modelu pogody dla obszaru działania spółdzielni,
- Import danych rozliczeniowych od sprzedawcy i walidacja tych danych w oparciu o dane z liczników, działających w czasie rzeczywistym,
- Prowadzeni rozliczeń pomiędzy członkami spółdzielni oraz walidacja rozliczeń ze sprzedawcą,
- Wizualizacja infrastruktury energetycznej oraz PPE spółdzielni na podkładzie mapowym,
- Wizualizacja działania spółdzielni energetycznej na podkładzie mapowym.
W przypadku, gdy system nie jest zintegrowany z licznikami (nie zostały zainstalowane dodatkowe liczniki) system pozwala jedynie na import danych rozliczeniowych po okresie rozliczeniowym od sprzedawcy i wyznaczanie bilansu oraz prowadzenie rozliczeń w trybie post factum.
Obsługa (opcjonalna)
Obsługa to zestaw czynności administracyjnych, technicznych oraz wsparcie działania organów spółdzielni umożliwiające jej codzienne funkcjonowanie. Opłata za obsługę jest proporcjonalna do ilości PPE wchodzących w skład spółdzielni. Została opisana w rozdziale 6.
Pozyskanie finansowania na inwestycję (opcjonalne)
W ramach działań przedinwestycyjnych mogą zostać podjęte działanie, których celem jest pozyskanie finansowania na działania inwestycyjne związane z budową źródeł OZE. Finansowanie może zostać pozyskane z użyciem istniejących programów dofinansowania rozwoju spółdzielni np. Energia dla Wsi lub z użyciem instrumentów finansowych dostępnych na rynku. W ramach usługi zostanie przygotowana odpowiednia dokumentacja (biznesplany, strategia rozwoju) i złożony wniosek o dofinansowanie.
Działania inwestycyjne (1 rok)
Działania inwestycyjne to grupa działań związanych z faktyczną budową OZE. W ramach wsparcia tego procesu Prometheus Energy oferuje następujące usługi:
- Nadzór inwestorki polegający na kontrolowaniu procesu inwestycyjnego w zakresie zgodności z dokumentacją projektową i specyfikacją materiałową. Inspektor nadzoru będzie stanowił pieczę nad jakością wykonywanych prac, zgodnością wykonywanych prac z projektem technicznym, pozwoleniem na budowę, zasadami wiedzy specjalistycznej. Kontrola nad działaniami kierownika budowy.
- Obsługa geodezyjna polegająca na wytyczeniu na gruncie punktów posadowienia obiektów kubaturowych i liniowych.
- Inwentaryzacja powykonawcza wykonana przez geodetę uprawnionego, polegająca na wykonaniu pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych w celu aktualizacji danych zagospodarowania terenu objętego inwestycją.
- Odbiory obiektu budowlanego. Przeprowadzenie testów, przygotowanie dokumentacji niezbędnej do uzyskania zezwolenia na użytkowanie farmy fotowoltaicznej.
Uruchomienie w pełnej skali i obsługa
Ten etap rozwoju spółdzielni polega na uruchomieniu produkcji energii elektrycznej oraz rozpoczęcia działalności spółdzielni w pełnej skali (określonej w ramach analizy). W tym celu do spółdzielnie muszą dołączyć wszyscy, zakładani członkowie oraz dodane wszystkie obiekty, powinny zostać dodane nowe liczniki i rozszerzona licencja na oprogramowanie zarządzające. Muszą także zostać aneksowane umowy ze sprzedawcą obsługującym spółdzielnię oraz rozszerzone umowy na obsługę.
Działania stabilizacyjne
Celem działań stabilizacyjnych jest opracowanie metody lokalnego zagospodarowania nadwyżek energii pojawiąjących się określonych godzinach działania spółdzielni. Zgodnie z prawem nadwyżki energii przekazywane są do sprzedawcy, a następnie spółdzielnia może zużyć 60% przekazanej energii. Lepszą metodą, która nie destabilizuje sieci dystrybucyjnej, jest użycie tej energii przez członków spółdzielnie np. w celu produkcji zielonego wodoru w procesie elektrolizy.
Prometheus Energy w ramach działań stabilizacyjnych może zainstalować urządzenie stabilizujące w postaci elektrolizera wodoru i dołączyć do spółdzielni. Za pomocą elektrolizera nadwyżki energii będą wykorzystywane do produkcji i sprężania wodoru. Dzięki tej operacji spółdzielnia energetyczna będzie mogła sprzedać nadwyżki do produkcji zielonego wodoru, a środki pozyskane ze sprzedaży będą mogły być spożytkowane na pokrycie kosztów energii zakupionej od sprzedawcy dla okresów, gdy źródła wytwórcze spółdzielni energetycznej nie pokrywają zapotrzebowania jej członków.
Skontaktuj się z nami
Jeżeli chcesz założyć spółdzielnie lub klaster energetyczny, prosimy o kontakt na adres: kontakt@prometheus-energy.pl